Vùng đất Tây Nguyên hùng vĩ hiện nay còn bảo quản nhiều nét trẻ đẹp văn hóa đặc sắc của những dân tộc, trong các số đó có fan Ê Đê. Trong những nét văn hóa rực rỡ phải nói đến là phong cách thiết kế nhà dài, sinh sống đó tiềm ẩn một sự huyền bí, ý nghĩa sâu sắc sâu sắc đẹp về dòng cầu thang được điêu khắc họa huyết “đôi bầu vú”, “vầng trăng khuyết”.
Bạn đang xem: Nhà rông của người ê đê
Kiến trúc thể hiện quyền lực tối cao của phụ nữ
Ở nơi núi rừng Tây Nguyên, hầu hết ngôi đơn vị được dựng lên bao gồm chiều dài với chiều rộng gấp các lần mẫu thuyền, gồm sàn cao để tránh thú dữ với đề phòng thiên tai bạn bè lụt hằng năm, đồng thời tiện nghi cho sống văn hóa.
Kiến trúc ngôi nhà dài truyền thốngÊ Đêcó những đặc thù cơ bản như nhì vách dọc thẳng theo hình dạng trên rộng dưới hẹp. Nhị đầu mái nhô ra như mũi thuyền. Nhị cột nhà thiết yếu phía trước hiên được va khắc các hình ảnh cặp ngà voi, vầng trăng khuyết, nhỏ rùa, bé kỳ đà và những hoa văn khác nối liền với bản sắc văn hóa mẫu hệ.
Ở TP. Buôn Ma Thuột (Đăk Lăk), buôn Ako Dhông hiện là buôn còn lưu lại giữ những kiến trúc, văn hóa mang đậm nét truyền thống lâu đời của tín đồ Ê Đê. Đây cũng là buôn còn duy trì được quy hoạch không gian và phong cách thiết kế nhà nhiều năm Ê Đê tồn tại hàng nghìn năm qua.
Điểm đặc trưng của bản vẽ xây dựng nhà dài, phải kể đến là chiếc cầu thang dùng đặt lên trên xuống. Trong mỗi nhà nhiều năm Ê Đê thông thường sẽ có từ 2 mang đến 3 ước thang, một chiếc đặt ở cửa ngõ sau, 1 mang đến 2 cái đặt ở cửa trước. Mộc nhân Ưu tú Ama H Loan, fan trong buôn Ako Dhông méc với bọn chúng tôi, khi bước lên trên cầu thang vào trong nhà dài, đề xuất vịn vào “đôi thai vú” được điêu khắc cẩn thận trên đầu cầu thang. Đây là một hành vi coi trọng văn hóa Ê Đê, vì họa máu này được coi là biểu trưng của quyền lực tối cao người phụ nữ, đường nét uy quyền trong văn hóa mẫu hệ của fan Ê Đê. Đồng thời, vẫn muốn nhắc nhở mọi bạn phải nhớ mang lại công lao của các người thiếu phụ đã đang và sẽ là lao động chính trong nhà. Bên trên đôi thai vú là biểu tượng vầng trăng khuyết, biểu trưng cho ước mong thịnh vượng, no đủ.
Vầng trăng khuyết là điểm bắt đầu, đi qua ngày tháng dần tròn đầy với sáng rực rỡ, như con người hoàn toàn có thể đạt được điều mình ý muốn ước, càng ngày càng khấm khá, giàu có, đầy đủ đầy hơn. Nhì họa tiết này cũng là hình tượng của sự phú quý và quyền quý. Xưa kia, chỉ phần đa gia đình, mẫu họ giàu có, quyền quý và tất cả tiếng trong buôn mới làm cầu thang bao gồm khắc hoa văn này. Và ở từng buôn làng mạc cũng chỉ vài mái ấm gia đình sở hữu những cái cầu thang như thế.
Xem thêm: Hướng Dẫn Cách Đeo Đai Lưng Cột Sống Hiệu Quả Nhất 2021 Chuyên Gia Khuyên Dùng
Cầu thang quý đón khách
Theo già thôn Y Yơh Niê (buôn Kmrơng Prong B, Ea Tu, TP. Buôn Ma Thuột), lan can nhà lâu năm Ê Đê cũng có thể có 2 loại, một loại là lan can tròn, dùng thân cây gỗ nguyên khối đục các bậc thang, thường được sử dụng làm bậc thang phụ đặt ở cửa phía đằng sau hay đặt một bên ở phía trước, cạnh cầu thang chính. Một một số loại là bậc thang dẹt, thường sẽ có chiều rộng từ 0,8 - 1m, chiều cao gần 2m, và tất cả 5 - 7 bậc bước lên (theo ý niệm của người Ê Đê, số lẻ là số sinh, số may mắn, số phân phát triển).
Cầu thang dẹt để phía trước nhà, thường được gia công bằng mộc quý, phía đầu trên được đục hình dáng cong nhẹ như mũi thuyền. Bậc thang có ý nghĩa rất đặc trưng và rất linh với tín đồ Ê Đê, bởi vì đó là nơi trước tiên phải tiến bước để vào vào nhà.
Ở một trong những gia đình, dòng cầu thang dẹt được chạm khắc tỉ mỉ các họa tiết như vầng trăng khuyết, 2 bầu vú, nhỏ rùa giỏi ngôi sao. Không ít người dân gọi đó là “cầu thang cái”, rõ ràng với “cầu thang đực”, tuy thế theo mộc nhân Ưu tú Ama H Loan và nhiều người dân già ở các buôn làng, bạn Ê Đê không có khái niệm “cầu thang đực”, “cầu thang cái” giỏi “cầu thang cha”, “cầu thang mẹ” cơ mà chỉ tất cả cầu thang dẹt và lan can tròn.
Già xóm Y Yơh kể, fan Ê Đê xưa theo tín ngưỡng nhiều thần, vạn trang bị hữu linh, rừng cây cũng đều có thần cai quản. Do đó, để chọn được cây gỗ xuất sắc làm ước thang, trước lúc đi mang gỗ, gia chủ phải làm cho lễ cúng ở nhà và kế tiếp là lễ bái trước cây gỗ bự đã chọn để xin phép được có cây gỗ kia về nhà. Mọi cây gỗ này khi làm ước thang mới được bền chắc, không trở nên mối mọt, mục ruỗng. Lễ thứ trong lễ thờ thường là 1 con gà và một ché rượu.
“Toàn tỉnh giấc Đăk Lăk bây chừ còn khoảng chừng hơn 5.600 căn nhà dài truyền thống của người Ê Đê. Tỉnh Đăk Lăk đã và đang có quyết nghị về bảo đảm và phân phát huy giá trị văn hóa cồng chiêng; trong đó có tuyên truyền, bảo tồn văn hóa nhà dài”. Ông Đặng Gia Duẩn, phó tổng giám đốc Sở Văn hóa, thể thao và du lịch Đăk Lăk mang lại biết.
Sau lễ cúng, gia công ty được phép hợp tác vào làm mong thang. Nghệ nhân làm lan can cũng đề xuất lựa bạn khéo léo, cẩn thận và cẩn thận, gồm như vậy mẫu cầu thang bắt đầu đẹp, những bậc thang đều, thẳng, tất cả độ cao vừa đề xuất với ngôi nhà. Đặc biệt, hình đôi thai vú phải tròn trĩnh, tương xứng với nhau, vầng trăng khuyết được đặt cân đối, chính giữa phía bên trên đôi bầu vú.
Để làm hoàn chỉnh chiếc cầu thang, nên mất từ bỏ 3 mang đến 10 ngày, tùy theo từng nghệ nhân cùng sự khó hiểu trong khắc họa bỏ ra tiết. Khi lan can đã trả chỉnh, bạn Ê Đê một đợt nữa làm lễ cúng, report việc loại cầu thang đã hoàn tất với xin phép được gác lên sàn nhà để lấy vào sử dụng.
Trong quy trình sử dụng, nếu cầu thang bị hư hỏng, cũ mục thì gia chủ cũng ko được tự ý vậy mà bắt buộc nhân một dịp quánh biệt, khi gia đình tổ chức lễ thờ với loài vật hiến sinh là con heo, bò hoặc trâu thì mới đồng thời triển khai xin phép để triển khai cầu thang mới.
